Grensgemeenten reageren op onderzoek mobiele bereikbaarheid 112

In opdracht van het ministerie van Economische Zaken hebben TNO en Agentschap Telecom de afgelopen periode onderzoek gedaan naar de mobiele bereikbaarheid van het alarmnummer 112 buitenshuis. Op 14 april jl. heeft minister Kamp de resultaten hiervan gecommuniceerd met de 2e kamer.

Belangrijkste statement hierin is dat de minister (op basis van de onderzoeksrapporten van TNO en Agentschap Telecom) geen 112-dekkingsprobleem constateert: het percentage geslaagde testoproepen ligt namelijk rond de 99%. Daarom bepleit minister Kamp nu terughoudendheid in de keuze voor extra antennemasten voor het verbeteren van de mobiele bereikbaarheid van 112. Bovendien constateert hij dat ook bij een goede dekking mislukte noodoproepen kunnen optreden en dat specifieke omstandigheden (positie, houding etc.) ook van invloed zijn. Tenslotte benadrukt minister Kamp dat naast netwerkdekking, die in Nederland hoog is, ook andere factoren een belangrijke rol spelen bij de slagingskans van een oproep, zoals bebouwing, vegetatie, weersinvloeden, de kwaliteit van de telefoon en de bewustwording bij de beller van zijn keuzes en positie. Omdat ook de operators hebben aangegeven bereid te zijn of zelfs al bezig zijn om waar nodig lokaal het gesprek aan te gaan om te kijken of er verbeteringen mogelijk zijn, volstaat de minister met de afsluitende opmerking dat hij – naast het stimuleren van deze lokale initiatieven – de ontwikkelingen op de voet volgt.

Wij als colleges van burgemeester en wethouders van de grensgemeenten Dinkelland, Winterswijk, Hardenberg en Tubbergen voelen ons genoodzaakt hierop te reageren. Eén van de zogenaamde lokale initiatieven waarnaar minister Kamp verwijst in zijn brief aan de 2e kamer behelst die met onze 4 gemeenten, allen gelegen aan de Duitse grens en allen “gezegend” met een niet geheel dekkend mobiel netwerk. Het klopt dat er – zoals de minister aangeeft – vanuit onze 4 gemeenten de afgelopen tijd constructieve gesprekken hebben plaatsgevonden met de providers, gesprekken waarin de providers hun toekomstplannen voor onze gemeenten uiteen hebben gezet.

Echter, hoewel de gesprekken met de providers constructief verlopen en er zelfs al enkele concrete afspraken zijn gemaakt om gaten in netwerken van een of meerdere providers op te vullen, behoeft de Kamerbrief van minister Kamp wel degelijk enige nuancering. Sterker nog: het beeld dat de genoemde brief oproept (“het valt allemaal wel mee”) is o.i. te algemeen, niet compleet, daardoor onjuist en komt uiteindelijk de leefbaarheid van het platteland niet ten goede.

De minister constateert namelijk dat het in zijn algemeenheid wel meevalt met de bereikbaarheid van 112: in 99% van de gevallen kan 112 worden bereikt. Echter, dit impliceert dat enkele honderden vierkante kilometers Nederland geen 112-bereik hebben. En laten er nu net verhoudingsgewijs boventallig veel van deze kilometers in onze gemeenten liggen…

Bovendien hebben de onderzoeken van TNO en Agentschap Telecom, waarop de minister zijn Kamerbrief heeft gebaseerd, zich uitsluitend gericht op de bereikbaarheid van het noodnummer 112. Hoewel de bereikbaarheid van dit nummer natuurlijk een niet te onderschatten aspect is in de bereikbaarheidsproblematiek, is het slechts een deelfacet van het totale probleem en kunnen er op basis van deze onderzoeken derhalve geen algemene conclusies worden getrokken, iets wat nu wel dreigt te gebeuren. Bij een 112-oproep gelden namelijk substantieel andere afspraken (tussen de providers) dan bij een gewone oproep vanaf een mobiele telefoon, waardoor elke vergelijking ertussen mank gaat en wat een vertekend beeld geeft ten aanzien van de bereikbaarheid.

Daarnaast is het o.i. in de huidige omstandigheden zorgelijk dat steeds meer veiligheidsnetwerken (Burgernet, Amber Alert, NL Alert, AED etc.) en hulpverleningsnetwerken (huisartsen e.d.) voor een goede werking afhankelijk zijn van een goed dekkend mobiel netwerk. Let wel: dit is wat anders dan de nu door de minister onderzochte bereikbaarheid van het noodnummer 112! En sterker nog: zelfs de professionele veiligheids- en hulpdiensten zijn – naast hun onderlinge communicatie met portofoons binnen het gesloten C2000 netwerk – voor het overige spraak- en dataverkeer vrijwel geheel aangewezen op de netwerken van de mobiele operators. Netwerken die in delen van onze gemeenten niet naar behoren functioneren. Een zorg overigens die expliciet wordt gedeeld door de providers. Ook zij zien namelijk een situatie ontstaan waarin een maatschappelijke plicht, namelijk de zorg voor openbare veiligheid, in toenemende mate wordt afgewenteld op marktpartijen. Marktpartijen die keuzes moeten maken met hun investeringsplannen en hieraan bedrijfseconomische motieven ten grondslag leggen in plaats van meer maatschappelijke motieven als de mobiele bereikbaarheid van relatief dunbevolkte grensgebieden.

Reeds in april 2014 hebben ondergetekenden – samen met de colleges van burgemeester en wethouders van Enschede, Losser, Berkelland en Aalten – een brandbrief gestuurd aan minister Kamp over deze kwestie. Destijds al werd aan hem aangegeven dat het gegeven dat providers niet verplicht zijn volledig landelijke dekking te realiseren en het feit dat hun plaatsingsplannen momenteel uitsluitend op bedrijfseconomische afwegingen zijn gebaseerd – samen met de toenemende afhankelijkheid van veiligheidsnetwerken van een dekkend mobiel netwerk – ten koste gaat van de openbare veiligheid.

Ondanks de inspanningen die minister Kamp sindsdien heeft ondernomen moet, gelet op het bovenstaande, geconstateerd worden dat die vrees op dit moment niet door hem bij ons is weggenomen. Naar onze mening ontkomt de minister er nog steeds niet aan de providers alsnog (met aangepaste regelgeving) te dwingen een deel van hun investeringen te plegen in grensgemeenten als de onze om ook daar te komen tot een dekkend mobiel netwerk en daarmee een naar behoren functionerend veiligheids- en hulpverleningsnetwerk. Als alternatieve oplossing kan ook gedacht worden aan het aanwenden door het rijk van (een deel van) de veilingopbrengsten van de operatorlicenties voor het realiseren van 100% dekking in Nederland.

(bron: Gezamenlijk persbericht van de gemeenten Dinkelland, Tubbergen, Hardenberg en Winterswijk)